Örtülü Sermayeden Doğan Kanunen Kabul Edilmeyen Giderlerin 2024 Dönemi Enflasyon Düzeltmesine Etkisi

^{Örtülü Sermayeden Doğan Kanunen Kabul Edilmeyen Giderlerin 2024 Dönemi Enflasyon Düzeltmesine Etkisi}

Bildiğiniz üzere 31.12.2023 tarihli enflasyon düzeltme işlemi, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 298/A maddesi ile 555 no.lu VUK Genel Tebliği ve 165 no.lu VUK Sirküleri ışığında tamamlanmıştır. Aynı tebliğlerde 2024 hesap dönemi ve sonrasında enflasyon düzeltmesi şartlarının gerçekleşmesi halinde nasıl yapılacağı konusunda açıklamalara yer verilmiştir. 30 Nisan 2024 tarihli ve 32532 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 560 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile 2024 hesap döneminin birinci geçici vergi döneminde enflasyon düzeltmesi yapılmaması düzenlenmiştir. Herhangi bir değişiklik olmaması halinde ikinci geçici vergi döneminde enflasyon düzeltmesi yapılacaktır. Yapılacak bu enflasyon düzeltmesi ile ilgili olarak dikkatinizi çekmek istediğimiz önemli noktalardan birisi olan örtülü sermaye müessesesi ile enflasyon düzeltmesi etkisi bu yazıda irdelenecektir.

2024 döneminde enflasyon düzeltmesi uygulamasının mükelleflere ilave vergiye sebep olacağı tartışılmaktadır. Özkaynakları güçlü olan, kronik zararı olmayan firmalarda enflasyon düzeltmesi karının oluşmadığı görülmektedir. Örneğin, stokların düzeltilmesi halinde 698 Enflasyon Düzeltme Hesabı alacak çalışacak ve bu düzeltmenin sonucu 648 Enflasyon Düzeltmesi Karları hesabına ve dolayısıyla gelir hesaplarına pozitif bir etki sağlayacaktır. 31.12.2023 tarihinde enflasyon düzeltmesine tabi olan stoklar satıldığında, Satılan Malın Maliyeti tutarı (eğer zararına satış yok ise) gelir tablosunda negatif etki yaratacaktır. Aynı mekanizma, amortismana tabi sabit kıymetlerin düzeltilmesi ile amortisman giderlerinin düzeltme sonrası yüksek ayrılması ile açıklanmaktadır. Yine özkaynakları güçlü olan firmalarda, 698 Enflasyon Düzeltme Hesabı borç çalışacak ve gelir tablosunda gider etkisi yaratacaktır.

Bilindiği üzere Örtülü Sermaye müessesesi, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 12. maddesinde düzenlenmiştir. İlgili kanun maddesinin birinci fıkrasında yer alan “(1) Kurumların, ortaklarından veya ortaklarla ilişkili olan kişilerden doğrudan veya dolaylı olarak temin ederek işletmede kullandıkları borçların, hesap dönemi içinde herhangi bir tarihte kurumun öz sermayesinin üç katını aşan kısmı, ilgili hesap dönemi için örtülü sermaye sayılır.” açıklamalarına yer verilmiş. Aynı kanunun 11. maddesinin 1. fıkrasının b bendinde belirtilen “Örtülü sermaye üzerinden ödenen veya hesaplanan faiz, kur farkları ve benzeri giderler.” olarak açıklanmaktadır. Öncelikle 2024 hesap döneminde özkaynak kalemini enflasyon düzeltme sonrası olarak dikkate almaktayız. Şimdi ise enflasyon düzeltmesi ile Örtülü sermayeden kaynaklanan Kanunen Kabul Edilmeyen Gider konusunu inceleyelim. Örtülü sermayeden doğan Kanunen Kabul Edilmeyen Giderlerin 2024 dönemi enflasyon düzeltmesine etkisi olmadığı düşünülse de detaylı irdelendiğinde örtülü sermayeden kaynaklı Kanunen Kabul Edilmeyen Gideri yüksek olan firmaların bu durumdan olumsuz etkilendiği görülmektedir. Kısa bir örnek ile konuyu açıklamaya çalışırsak; İngiltere merkezli X firması Türkiye’de kurulmuş ve faaliyetlerin sonucu yurtdışından almış olduğu dövizli borç sebebiyle ticari zarar oluşmuştur. Firmanın özkaynak yapısı güçlü olmadığı için (özkaynağı negatifse) tüm finansman giderleri ile kur farkı zararları Kanunen Kabul Edilmeyen Gider olarak dikkate alınmaktadır. Bu durumda özkaynak kalemleri kontrol edildiğinde yüksek bakiyeli 580 Geçmiş Yıl Zararları hesabı ve KKEG sebebiyle indirilemeyen geçmiş yıllar zararı bulunmaktadır. Her ne kadar 31.12.2023 tarihli enflasyon düzeltmesinde 570 Geçmiş Yıllar Karları-580 Geçmiş Yıllar Zararları-590 Dönem Net Karı-591 Dönem Net Zararı hesapları düzeltmeye tabi tutulmasa da, 555 no.lu tebliğin 41. maddesinde açıklandığı üzere, 2024 ve ilerleyen hesap dönemlerinde bu hesaplar düzeltmeye tabi tutulacaktır. Bu durumda firmanın güçlü olmayan özkaynak yapısı ve yüksek tutarda 580 Geçmiş Yıllar Zararları karşımıza çıkacaktır. 2024 döneminde 580 Geçmiş Yıllar Zararları hesap bakiyesinin düzeltmeye tabi tutulması halinde, 648 Enflasyon Düzeltme Karları hesabına yüksek tutarda pozitif etki yapacak ve indirilebilir geçmiş yıllar zararı Kanunen Kabul Edilmeyen Gider sebebiyle olmayacağından, firmada hiçbir faaliyet olmasa dahi, yüksek bir vergi etkisi olacaktır.

Sonuç olarak, özkaynak yapısı güçlü olmayan ve örtülü sermayeden doğan "Kanunen Kabul Edilmeyen Giderleri"olan firmalarda yüksek bir vergi ödemek zorunda kalacaktır. Bu durumun önüne, 30.06.2024 tarihi itibariyle geçmek artık mümkün olmayacağından ileriki dönemler için özkaynak yapısının güçlendirilmesi Kurumlar Vergisi yükünü hafifletmek noktasında faydalı olacaktır.