T.C. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Yeni Ekonomi Programı

Paket bankacılık, sigortacılık sektörü, reel sektör, vergi, bütçe disiplini, enflasyonla mücadele ve sürdürülebilir büyüme ve istihdam olmak üzere doğru başlıklar üzerine oturtulmuş ve bu alanlarda atılması gereken adımları belirleyerek Türkiye ekonomisinin sağlıklı bir dönüşümden geçmesi için gerekli adımları bütün bir sürecin ilk 9 aylık bölümünde yapılması gerekenlerle şekillendirmiştir.

Finansal reformlarla ilgili olarak hedeflenen, bankacılık kesiminin sermayesinin ve aktif kalitesinin güçlendirilerek reel sektöre ilave kaynak yaratılması konusunda adımların atılmasıdır. Kamu bankalarına verilecek 28 milyar TL tutarındaki Devlet İç Borçlanma senedinin bankaların fonlama imkanını arttıracağı düşünülürken, özel sektör bankalarında ise sermaye artırımı ve temettü kısıtlaması yoluyla kaynak yaratma imkanı oluşturulacağı düşünülmektedir. Önemli bir yenilik inşaat ve enerji sektöründe yoğun olan sorunlu kredilerle ilgili çözümün sermaye piyasası ürünleri olan Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı ve Enerji Girişim Sermayesi Fonu oluşturulması yoluyla ulusal ve uluslararası yatırımcıların iştiraki olacak bilanço dışı fonlara devredilmek istenmesidir. Bu düzenleme banka bilançolarını rahatlatırken sermaye piyasalarına da katkı sağlayacaktır.

Öte yandan, hali hazırda bankacılık sektöründe 500 milyon TL olan risk rakamı 100 milyon TL ve üzeri olarak revize edilmiş ve bu şirketlerin tekrar kredi kullanabilmesi denetim şirketleri tarafından hazırlanacak borç ödeme kapasitesi, likidite riski, kur riskini içeren bir rapor hazırlatmaları ve bankalara sunmalarıyla mümkün olabilecektir. Bu düzenleme şirketler cephesinde şeffaflaşma ve bankalar tarafında da güven açısından oldukça önemli bir düzenlemedir ve kredilerin yeniden yapılandırılması ile ilgili süreci hızlandırması beklenmektedir.

Bakan Albayrak’ın açıkladığı reform paketine göre emeklilik sistemi ile ilgili reformlara devam edilecektir. Sistemde biriken fonların sermaye piyasaları üzerinden reel sektöre aktarılması için düzenlemeler yapılacak, sigortacılık sistemi önemli bir finansman kaynağı haline getirilmeye çalışılacaktır.

Reel sektördeki düzenlemeler esas itibarıyla sağlıklı ve sürdürülebilir büyümenin ihracat ve katma değerli ürün üretimine dayandırılması anlamında önemlidir. Sanayide yerlileştirme ve orta-yüksek, yüksek teknolojili ürünlere yönelik stratejileri hayata geçirecek bir programın açıklanacak olması sanayide teknolojiye önem verilecek olması açısından son derece önemlidir.

Enflasyonla mücadele ise esas olarak tarımda milli birlik projesi ile açıklanmıştır. Tarımın ve hayvancılığın geliştirilmesi ile ilgili olarak atılacak adımların hayata geçirilmesi enflasyonla mücadelede önemli adımlardır.

Bakan Albayrak’ın Yeni Ekonomi Programı (YEP) kapsamında açıkladığı reform paketindeki vergisel düzenlemelerde ise esasen istisna ve muafiyetler azaltılıp, kurumlar vergisinde kademeli olarak azaltılmaya gidileceği şeklinde açıklama yapılmış olup, teknik olarak detaylandırılması gereken düzenlemelerdir.

Türkiye’nin stratejik konum avantajı kullanılarak bölgesel lojistik üs haline getirilmesi konusunda atılacak adımlar ise önemle izlenmesi gereken düzenlemelerdir. Hayata geçirilmesi halinde ülkemizi uluslararası ticarette önemli bir üs haline getirebilecektir.

Aşağıda ana başlıklar halinde yer alan düzenlemeler, Türkiye ekonomisinin sağlıklı ve sürdürülebilir büyüme sağlaması için önemli olup, Sayın Bakan tarafından açıklanan paketin verimliliği uygulamadaki başarısı ile ölçülecektir.

Finansal sektör

Bankacılık

• Kamu bankalarının sermaye yeterliliği ve likidite karşılama oranının artırılarak bilançolarının dirençli hale getirilmesi için kamu bankalarına toplam 28 Milyar TL Devlet İç Borçlanma Senedi verilecek
• Ulusal Veri Merkezi kurulacak
• Özel bankaların sermaye ve öz kaynak yapılarının güçlendirilmesine devam edilecek, temettü dağıtımı ve yöneticilere yapılacak nakdi prim ödemesi sınırlandırılacak
• Borç yeniden yapılandırılması ve icra-iflas işlemlerinin daha hızlı ve etkin hale gelmesi için yeni bir yasal ve kurumsal çerçeve oluşturulacak
• Enerji ve inşaat gibi sorunlu kredilerin bulunduğu iki sektörde Enerji Girişim Sermayesi ve Gayrimenkul Yatırım Fonu kurularak sorunlu varlıkların banka bilançolarının dışına çıkarılması sağlanacak

Tasarruf ve sigorta

• Sigortacılık, Bireysel Emeklilik Sistem (BES) ve Kıdem Tazminatı alanlarında reform yapılması öngörülüyor
• Kıdem Tazminatı Fonu ile BES'in entegrasyonu sağlanacak: Bu sistemle birlikte Kıdem Tazminatı Reformu yapılacak, çalışanlardan olduğu gibi işverenden de yapılacak kesintiler BES ile entegre Kıdem Tazminatı Fonu'nda toplanacak
• Sigortacılık Denetleme ve Düzenleme Kurumu'nun (SDDK) faaliyete başlaması hedefleniyor
• Milli Reasurans şirketi ile sigorta şirketleri desteklenerek sigortalanmayan sektörlerin sigortalanması hedeflenecek

Reel sektör

• Bankacılık sektöründe halen 500 milyon TL olan risk rakamının 100 milyon TL ve üzeri riski olan şirketler olarak revize edilerek mali yılın kapanmasının ardından 120 gün içerisinde bankalara borç ödeme kapasitesini, likidite riski, kur riski gibi unsurları da içeren mali denetim raporu sunmak zorunda olacak. Aksi halde sektörden ek kredi alamayacak
• Ulusal kredi derecelendirme kuruluşu bu yıl içinde kurulacak
• Kurumsal yönetim standartları yükseltilecek, finansal yönetim kalitesi arttırılacak
• İhracat ve üretim odaklı kredi arzı sağlanacak

Enflasyon ile Mücadele

• Tarımda Milli Birlik Projesi: Bölge ve ürün bazında bir planlamanın kurumsal altyapıları tesis edilecek, kooperatif yapısının merkezde olduğu güçlü bir kurumsal altyapının oluşturulması hedeflenecek
• Sera A.Ş.: Sebze ve meyve pazarında dengeleyici unsur olması amacıyla Tarım Kredi Kooperatifi ortaklığıyla Sera A.Ş. kurulacak ve 2019 yılında başlangıç olarak 2 bin hektar sera inşa edilecek. Orta vadede 5.000 hektar üretim alanına ulaşılacak, uzun vadede toplam sera üretiminin %25'inin karşılanması hedeflenecek
• Küçükbaş hayvancılık hamlesi: 4 yıl içinde küçükbaş hayvan sayısı 47 milyondan 100 milyon hayvana çıkarılacak
• Yeni hal yasası: Bu yasa ile maliyetlerin düşürülmesi, üretimde rekabetin artırılması, toptan, perakende, lojistikte gözetim ve denetim hedeflenecek

Bütçe disiplini

• Sıkı maliye politikasına devam edilecek
• Tasarruf ve gelir arttırıcı tedbirlere devam edilecek
• Gelir artırıcı adımlar anlamında yüksek gelirin daha adil vergilendirilmesi, hiç vergilendirilmemiş alanlara öncelik verilmesi sağlanacak

Vergi dönüşümü

• İstisna ve muafiyetler azaltılacak, kurumlar vergisi kademeli olarak azaltılacak. Beyannameyi yaygınlaştırarak dolaylı vergileri azaltıp dolaysız vergileri artırarak verginin daha tabana yayılması amaçlanacak, istihdam oluşturma hedefiyle adımlar atılacak
• Girişimcilik ve yeni iş kurma kolaylaştırılacak
• Kayıt dışı ile mücadele edilecek
• Mükellef hakları icra kurulu kurulacak, beyannamelerle ilgili yazılı destek devreye alınacak
• Sahte ve yanıltıcı belge ile mücadele edilecek

Sürdürülebilir büyüme ve istihdam

• İhracata dayalı ve yüksek katma değerli teknolojik üretimi amaçlayan bir ekonomi tesis edilmesi amaçlanıyor. İhracat-Üretim stratejik planlamasında 7 stratejik sektör enerji, maden, petrokimya, ilaç, turizm, otomotiv ve bilişim yönlendirilmesi daha etkin kılınacak
• Sosyal güvenlik alanında reformlar gerçekleştirilecek
• Yargı reformu; Adalet Bakanlığı tarafından paylaşılacak reform kapsamında güven veren ve erişilebilir bir adalet sistemi amaçlanıyor
• Lojistik master planı: Türkiye'yi lojistik üs haline getirmek hedefleniyor. Lojistik Master Plan Varlık Fonu tarafından hazırlanacak. Taşımacılıkla ilgili tüm hizmetler tek bir merkezden ve etkin bir şekilde verilecek
• İhracat master planı: Ticaret Bakanlığı ağustos ayında açıklayacağı planla ihracatın artırılması için bir strateji açıklayacak. Hedef ürün ve pazarlara odaklanılacak
• Turizm master planı: Plan en geç Eylül ayında açıklanacak, ülke ve destinasyon çeşitliliği ve turist başına düşen geliri arttırarak 4 yıl içinde 70 milyon turist 70 milyar dolar turizm geliri hedefleniyor. Turizm Geliştirme Fonu ile tanıtımlar daha iyi yapılacak ve bölgesel olarak stratejik anlamda hedeflemeler yapılacak
• İstihdam bazlı eğitim planlaması yapılacak