banner image
Basılı Bültenler

Kripto varlıklara ilişkin düzenlemeler içeren Sermaye Piyasası Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hakkında

04 Tem 2024 11 min read

Kripto varlıklara yönelik düzenlemeleri kapsayan " 7518 Sayılı Sermaye Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun", 02.07.2024 tarih ve 32590 no.lu Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Söz konusu Kanun ile kripto varlık hizmet sağlayıcılar, kripto varlık platformlarının faaliyetleri, kripto varlıkların saklanması, Türkiye’de yerleşik kişilerin kripto varlık platformları nezdinde yapabileceği kripto varlık alım satım ve transfer işlemlerinin düzenlenmesi, kripto varlık hizmet sağlayıcıların kurulmaları ve faaliyet göstermeleri için Sermaye Piyasası Kurulu’ndan izin almalarına ilişkin düzenlemeler yapılmış ve  bunların faaliyetleri sırasında uymaları gereken ilke ve esasların Kurul (SPK) tarafından belirleneceği belirtilmiştir.

Kanunda kripto varlıklar, kripto varlık  hizmet sağlayıcılarına yönelik kapsamlı düzenlemeler yer almakta olup, önemli düzenlemelere kısaca aşağıda yer verilmiştir. 

  • Kanunda kripto varlık, cüzdan, kripto varlık hizmet sağlayıcı, kripto varlık saklama hizmeti ve platform gibi kavramların tanımları yapılmıştır.

Kanunda "kripto varlık" tanımı, 30.04.2021 tarihinde Merkez Bankası tarafından yayınlanan “Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelikte ve MASAK’ın 4 Mayıs 2021 tarihinde yayınladığı “Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıları Rehberi’nde yer alan kripto varlık tanımına benzer bir şekilde “dağıtık defter teknolojisi veya benzer bir teknoloji kullanılarak elektronik olarak oluşturulup saklanabilen, dijital ağlar üzerinden dağıtımı yapılan, değer veya hak ifade edebilen gayri maddi varlıklar olarak” yapılmıştır.

  • Kanuna göre, kripto varlık hizmet sağlayıcıların kurulabilmesi ve faaliyete başlaması için Kurul'dan izin alınması zorunlu olup, bunlar münhasıran Kurul tarafından belirlenecek faaliyetleri yerine getireceklerdir.

 

  • Kripto varlık hizmet sağlayıcıların kuruluşlarına ve/veya faaliyete başlamalarına Kurulca izin verilebilmesi için bilgi sistemleri ve teknolojik altyapıları konularında TÜBİTAK’ın belirleyeceği kriterlere uygunluk aranacaktır.

 

  • Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının ortaklarının taşıması zorunlu olan şartlar Kanunda belirlenmiş olup, ayrıca yönetim kurulu üyelerinin ve yönetim kurulu üyesi olmaksızın kripto varlık hizmet sağlayıcıyı temsile yetkili kişilerin ilgili düzenlemedeki ortaklar için öngörülen şartları taşımaları -mali güç şartı hariç- zorunlu olduğu belirtilmiştir.

 

  • Platformlar üzerinden kripto varlıkların alınıp satılmasına ve ilk satış ya da dağıtımının yapılmasına, kripto varlıkların takasına, transferine ve saklanmasına ilişkin usul ve esaslar Kurul tarafından düzenlenecektir.

 

  • Kripto varlık hizmet sağlayıcıları bu Kanunda atıf yapılan hükümler dışında bu Kanunun diğer hükümlerine tabi olmayacaktır. Bu Kanun kapsamında Kurulca bankalara yükümlülük getirecek düzenlemeler için Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) görüşü alınacaktır.

 

  • Sermaye piyasası araçlarına özgü haklar sağlayan kripto varlıklara ilişkin olarak düzenleyici işlemler tesis etmek, özel ve genel nitelikte kararlar almak ve tedbir ve yaptırım uygulamak konusunda da Kurul yetkili olacak.

 

  • Kurum ve kuruluşların, kripto varlıklara ilişkin olarak diğer mevzuattan kaynaklanan görev ve yetkileri saklı kalacak. Düzenleme kapsamındaki esaslar dahilinde platformlarda işlem gören kripto varlıklar dışındaki kripto varlıklara bu kanundaki hükümler uygulanmayacaktır.

 

  • Kripto varlıklarla yapılan her türlü işleme ilişkin "Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun" ve ilgili mevzuat hükümleri saklı olurken, kripto varlıkları konu edinen rehin sözleşmelerine, "Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu" uygulanmayacaktır.

 

  • Platformlarda fiyatlar serbestçe oluşacaktır. Platformlar nezdlerinde gerçekleştirilen piyasa bozucu nitelikte eylem ve işlemlere ilişkin olarak tespitleri yapmak, bu nitelikteki işlemleri gerçekleştiren hesapların kısıtlanması, durdurulması ve kapatılması dâhil olmak üzere gerekli tedbirleri almak ve ulaşılan tespitleri rapora bağlayarak Kurula bildirmekle yükümlü kılınmıştır.

 

  • Kanunla kripto varlık hizmet sağlayıcıların faaliyetleri ile kripto varlıkların transfer ve saklamasına ilişkin esaslar da kanun kapsamında yer alırken, kripto varlık hizmet sağlayıcıları ile bunlarda işlem yapmak isteyen müşteriler arasında imzalanan sözleşmeler yazılı şekilde veya uzaktan iletişim araçlarının kullanılması suretiyle mesafeli olarak ya da mesafeli olsun olmasın Kurulun yazılı şeklin yerine geçebileceğini belirlediği ve bir bilişim veya elektronik haberleşme cihazı üzerinden gerçekleştirilecek ve müşteri kimliğinin doğrulanmasına imkan verecek yöntemler yoluyla kurulabilecek ve buna ilişkin usul ve esaslar Kurul tarafından belirlenecek.

 

  • Kurul, kripto varlık hizmet sağlayıcılarla müşterileri arasında sözleşmelerin düzenlenmesine, kapsamına, değiştirilmesine, ücret ve masraflara, sözleşmenin sona ermesine ve feshine ve bu sözleşmelerin içeriğinde yer alması gereken asgari hususlara ilişkin belirlemeler yapabilecek.

 

  • Kripto varlık hizmet sağlayıcıların müşterilerine karşı sorumluluğunu ortadan kaldıran veya sınırlandıran her türlü sözleşme şartı geçersiz sayılacak. Kripto varlık hizmet sağlayıcıları müşterilerin kimliklerini, 5549 sayılı "Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun" ve ilgili diğer mevzuat hükümleri kapsamında tespit etmekle yükümlü olacaktır.

 

  • Platformlar ile müşterileri arasındaki ilişkiler ve platformlarda gerçekleştirilen işlemler nedeniyle taraflar arasında oluşan uyuşmazlıklar genel hükümlere tabi olacaktır. Ancak platformlara Kurul tarafından faaliyet izni verilecek olmasına rağmen kripto varlıklar SPK’nın 82.maddesi kapsamında yatırımcı tazmini kapsamına alınmamıştır.

 

  • Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının hukuka aykırı faaliyetleri ile nakit ödeme ve/veya kripto varlık teslim yükümlülüklerini yerine getirememesinden kaynaklanan zararlardan kripto varlık hizmet sağlayıcıları sorumlu olacaktır.

 

  • Müşterilere ait nakit ve kripto varlıklar, kripto varlık hizmet sağlayıcıların mal varlığından ayrı olup, kayıtlar da bu hükme uygun olarak tutulacaktır. Müşterilerin her ne suretle olursa olsun kripto varlık hizmet sağlayıcıları nezdinde bulunan nakit ve kripto varlıkları, kripto varlık hizmet sağlayıcılarının borçları nedeniyle, kripto varlık hizmet sağlayıcılarının mal varlığı ise müşterilerin borçları nedeniyle kamu alacakları için olsa dahi haczedilemeyecek, rehnedilemeyecek iflas masasına dâhil edilmeyecek ve üzerlerine ihtiyati tedbir konulamayacaktır.

 

  • Kripto varlık hizmet sağlayıcıların hukuka aykırı faaliyet ve işlemlerinde uygulanacak tedbirler ile izinsiz kripto varlık hizmet sağlayıcılığı faaliyetinde bulunanların ilan, reklam ve açıklamaları ile her türlü ticari iletişimlerine alınacak tedbirlere ilişkin düzenleme yapılmıştır.

 

  • Yurt dışında yerleşik platformlar tarafından Türkiye’de yerleşik kişilere yönelik faaliyette bulunulması ya da Kurulca yapılacak düzenlemeler kapsamında kripto varlıklara ilişkin yasaklanmış bir faaliyetin Türkiye’de yerleşik kişilere sunulması da izinsiz kripto varlık hizmet sağlayıcılığı sayılacaktır. Yurt dışında yerleşik platformlar tarafından Türkiye’de iş yeri açılması, Türkçe internet sitesi oluşturulması, sunulan kripto varlık hizmetlerine ilişkin olarak doğrudan ve/veya Türkiye’de yerleşik kişi ya da kurumlar aracılığıyla tanıtım ve pazarlama faaliyetlerinde bulunulması durumlarından herhangi birinin varlığı hâlinde faaliyetlerin Türkiye’de yerleşik kişilere yönelik olduğu kabul edileceği belirtilmiştir. Faaliyetlerin Türkiye’de yerleşik kişilere yönelik olduğunun tespitine ilişkin ilave kıstaslar Kurul tarafından belirlenebilir.

 

  • Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının mali denetimi ve bilgi sistemleri bağımsız denetimi Kurulca ilan edilen listede yer alan bağımsız denetim kuruluşlarınca yapılır. Bilgi sistemleri denetimine ilişkin ilave usul ve esaslar TÜBİTAK ya da gerekli görülen diğer kurum ve kuruluşların görüşü alınarak Kurulca belirlenir.

 

  • Müşterilere ait nakit ve kripto varlıklara ilişkin tedbir, haciz ve benzeri her türlü idari ve adli talepler münhasıran kripto varlık hizmet sağlayıcıları tarafından yerine getirilir.

 

  • İzinsiz kripto varlık hizmet sağlayıcılığı faaliyeti ile Kripto varlık hizmet sağlayıcılarda zimmet durumunda uygulanacak hapis ve idari para cezalarına ilişkin düzenlemeler yapılmıştır.

 

  • Her yıl platformların bir önceki yıl faiz gelirleri hariç tüm gelirlerinin yüzde biri Kurul, yüzde biri de blokzincir ve ilgili bilişim teknolojilerinin geliştirilmesinde kullanılmak üzere TÜBİTAK bütçesine aktarılacaktır.

 

  • Kripto varlık hizmet sağlayıcılığı faaliyeti yürütenler, bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren bir ay içinde, Kurulca belirlenecek belgelerle Kurula başvuruda bulunarak faaliyet izni almaları gerekmektedir. Yine 1 aylık sürede faaliyetlerine devam etmeyecek kurumlar ise müşteri hak ve menfaatlerini zarara uğratmadan üç ay içinde tasfiye kararı alacaklarına ve tasfiye sürecinde yeni müşteri kabul etmeyeceklerine dair bir beyan sunmaları gerekmektedir.

Kanunda yer verilen düzenlemelerin detayı için Sermaye Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun bültenimiz ekinde yer almaktadır.

https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/07/20240702-1.htm

Saygılarımızla,

Ahmet Cangöz

Ortak | Vergi Bölüm Başkanı

Makale metnini kopyala